Trouwdag tijdens de Ramadan

Luistertip: 'Kasihan Den Haag' (Wieteke van Dort als Tante Lien), https://youtu.be/w9wbB5QQ9x4

De Ramadan valt weer vroeger  dit jaar, precies op het moment dat wij in het grootste Islamitische land ter wereld zijn. Dus dat merk je. Niet dat we er last van hebben maar de wijnafdeling in de supermarkt in Jakarta was gesloten en de cabaretshow met travestieten in Yogyakarta gaat deze maand niet door. En toen Ismene en Michiel ons meenamen naar 'autoloze zondagochtend' op een grote doorgaande weg in Jakarta, was daar geen gezellige drukte zoals altijd, met eetkraampjes en recreërende families. Maar tijdens Ramadan wemelt het wel van de aanbiedingen en krijg je als je toch wat te eten bestelt bij de Starbucks, 30% korting op je cappuccino. Het vliegtuig van Medan naar Jakarta steeg vorige week vrijdag precies tijdens zonsondergang op dus de aanwezige moslims vielen meteen op hun uitgedeelde doosje voedsel aan. En misschien is de roep van de imam net iets vaker te horen dan normaal. 

In Jakarta sliepen we in het huis van Ismene en Michiel, in een rustige wijk in Zuid-Jakarta. Om van daaruit in het centrum te komen, ben je wel even bezig want Jakarta is een enorme metropool. Groter nog dan Bangkok en Kuala Lumpur. Op zondag gingen we met de stadsbus naar Kota, het oude centrum van de stad dat vroeger Batavia vormde, de hoofdstad van toenmalig Nederlands-Indië. Aan het centrale Fatahillahplein staan de oude koloniale gebouwen nog met Nederlandse opschriften, wat vreemd-verwant aandoet. We lunchten in Café Batavia waar je je helemaal in vervlogen koloniale tijden waant met oude foto's van gouverneurs-generaal en de vorsten van Oranje. Zelfs Willem-Alexander hangt er. Meer Hollands glorie in de haven waar een aantal gebouwen van de VOC nog te vinden zijn en we het maritieme museum bezochten. Voor de oude wachttorens zat een man die vloeiend Nederlands met ons begon te praten: zijn opa  was een oude KNIL-militair en woonde jarenlang in Den Haag. Niet geheel toevallig las ik deze week 'De tolk van Java' van Alfred Birney, dat het bloedige verhaal vertelt van het einde van Nederlands' grootste kolonie. Met die geschiedenis in gedachten voelt het toch wat wrang om als Nederlander in Indonesië rond te lopen. 

Op dinsdag meer oud-koloniale gevoelens in Bogor. De stad Bogor ligt 50 kilometer ten zuiden van Jakarta en heette onder Nederlands bestuur 'Buitenzorg'. Tijdens de droge warmere zomermaanden verplaatste men het bestuur hier naartoe omdat het hoger gelegen en dus koeler is. Wij bezochten de botanische tuinen in het midden van de stad waar ook het prachtige oud-koloniale paleis staat. Na de onafhankelijkheid van Indonesië gebruikte president Soekarno het als zijn verblijf. Het was prettig wandelen door de tuinen en we lunchten er met uitzicht op een grote fontein en met religieuze liedjes op de achtergrond. Toen we naar buiten wilden, bleek de hoofdingang al dicht. Waren de medewerkers misschien inmiddels moe van het vasten? Met een aantal andere bezoekers vonden we gelukkig een andere uitgang en liepen een half rondje om het park heen. We hadden een 'Indische literaire wandeling' gedownload waarin fragmenten uit de Nederlands-Indische literatuur aan gebouwen en plaatsen worden gekoppeld. Zo kwamen we ook in een straat waar Hella Haasse vermoedelijk heeft gewoond. We aten er in een restaurant zonder bier maar met een prachtig uitzicht over de stad. 

En verder waren wij de afgelopen week natuurlijk twee jaar getrouwd. Dat vierden we met een etentje in restaurant Koi Kemang, dat zo'n beetje onze stamkroeg werd: we dronken er ook twee keer wat met Ismene en Michiel. De andere dagen genoten we van het comfort van het expatbestaan in een grote Aziatische stad: we liepen door grote shopping malls, zwommen in het zwembad, gingen naar de kapper en deden boodschappen om gewoon te koken. Donderdagochtend in alle vroegte namen we afscheid van Ismene, Michiel en dochter Indigo om het drukke ochtendverkeer te trotseren richting centraal station. Daar namen we de trein naar Yogyakarta waar we 's middags om 16.00 aankwamen en 's avonds al bij een wajangpoppenvoorstelling zaten. Yogyakarta schijnt immers de culturele hoofdstad van Java te zijn.

English translation 

Wedding day during the Ramadan 

The Ramadan this year is exactly when we are in the largest Islamic country in the world. So you notice that. Not that we can't eat during day light but the wine department in the supermarket in Jakarta was closed and the cabaret show with transvestites in Yogyakarta is not on this month. And when Ismène and Michiel took us to 'car free Sunday morning' on a major thoroughfare in Jakarta, there was no cozy hustle and bustle with food stalls and families recreating. But during Ramadan a lot is on offer; if you do order some food at Starbucks you get 30% off your cappuccino. The plane from Medan to Jakarta last Friday left exactly during sunset so the Muslims in the plane immediately devoured their distributed food box. And quite possibly we hear the call of the imam just a bit more than normal. 

In Jakarta we stayed in the house of Ismène and Michiel, in a quiet neighborhood in South Jakarta. To get down town from there is quite a trek because Jakarta is a huge metropolis. Larger than Bangkok and Kuala Lumpur. On Sunday we went by bus to Kota, the old town of the city that was once called Batavia, the capital of the former Dutch East Indies. At the central Fatahillah Square, the old colonial buildings still feature Dutch inscriptions, which feel common but also out of place. We had lunch at Café Batavia, where you dine in a complete colonial atmosphere with old pictures of governors and the royals of Orange. Even Willem-Alexander is up on the wall. More former Dutch glory in the port where some VOC buildings can be found and where we visited the maritime museum. In front of the old watch tower, we talked to a man who was fluent in Dutch: his grandfather was an officer in the Dutch East Indies army and lived in The Hague for many years. Not by accident, I read this week 'The Interpreter of Java' by Alfred Birney, which tells the bloody story of the last days of the Netherlands' largest colony. With that history in mind, it is a little hard to walk around Indonesia as a Dutchman. 

On Tuesday more old colonial feelings in Bogor. The city of Bogor is located 50 kilometers south of Jakarta, and was called 'Buitenzorg' by the Dutch. During the dry warmer summer months, the colony government moved here because it is higher up and therefore cooler. We visited the botanical gardens in the middle of the city where also the beautiful old colonial palace stands. After Indonesia's independence, President Soekarno used it as his residence. It was nice walking through the gardens and during lunch we had views over green lawns and a big fountain with islamic religious songs playing in the background. When we wanted to leave, the main entrance was already closed. Possibly the staff left early, tired of fasting? Fortunately, with a number of other visitors, we found another exit and walked a part of the park's circumference. We had downloaded an 'East Indian literary walk', which contains pieces of Dutch-Indian literature linked to buildings and places: we arrived in a street where Dutch writer Hella Haasse probably lived. We ate there in a restaurant without beer but with a beautiful view of the city. 

And of course we were married two years last week. We celebrated with dinner at Koi Kemang restaurant, which sort of became our favorite hang out in Jakarta as we also had drinks there twice that week with Ismène and Michiel. The other days we enjoyed the comfort of expat life in a big Asian city: we walked through large shopping malls, swam in the pool, went to the hairdresser and did groceries to cook a nice meal at home. Thursday morning, early in the morning, we said goodbye to Ismène, Michiel and daughter Indigo to join the busy morning traffic towards Jakarta's central station. There we took the train to Yogyakarta where we arrived at 16:00 in the afternoon and in the evening already visited a traditional puppet show. Not surprisingly, Yogyakarta is supposed to be Java's cultural capital.