Een trekking door Tsum Valley

(For English, scroll down)

In ABC guesthouse in Soti Kola lieten we een deel van onze bagage achter. Met een lichtere rugzak gingen we op stap, de bergen in. Doel: het klooster Mu Gompa, 3700 meter hoog in Tsum Valley, tegen de grens met Tibetaans China. Weg ernaartoe: zeven dagen lopen. In Pokhara hadden we bij een Nepalese reisorganisatie uit Kathmandu een gids ingehuurd die ons op de trekking zou begeleiden. Zijn naam was Ram en hij gidste ons met kennis, vrolijkheid en de juiste afstand door dit deel van de Himalaya. Tsum Valley is onderdeel van het 'Manaslugebied' maar is op de kaart een afslag naar rechts waar de trekking door het Manaslucircuit links gaat. De tocht heen en weer naar Tsum Valley kun je binnen twee weken doen, hij gaat niet zo hoog en Peter Gijs had deze trekking nog niet gedaan, vandaar onze keuze. Zoals de naam al zegt, loop je door een hoog gelegen vallei die qua natuur én cultuur enigszins afwijkt van wat je ervoor meekrijgt. Meer Tibetaans dan Nepalees. Maar voor je in die vallei komt, moet je eerst wel de nodige lichamelijke inspanning leveren: smalle bergpaden die voornamelijk omhoog en omlaag gaan, de ene keer een stukje steiler dan de andere. Soms met geïmproviseerde trappen, vaak gewoon losse stukken rots, soms zanderig, soms blubberig. Langs diepe afgronden, door dichte bossen, rivierbeddingen en prachtige rhododendrons. En als je denkt dat je het hoogste punt bereikt hebt, gaat de weg toch weer even geniepig met een haarspeldbochtje omhoog. Goed voor de been- en bilspieren zullen we maar zeggen. En om het je nog wat moeilijker te maken, zijn er de muilezelkaravanen. Vooral in de eerste en dus ook de laatste dagen belandden we vaak in de ochtend- of middagdienstregeling van dit Himalayatransportsysteem: kuddes van een stuk of tien muilezels begeleid door een fluitende jongen met een stok die van alles en nog wat aan boodschappen de bergen in dragen. En dat dus ook over die smalle paden die ook nog eens flink bemest worden met lichtbruine muilezelstront.

Goed, zo loop je dus, muilezels vermijdend en naar iedereen 'Namaste' roepend door de bergen. Maar zouden we ons einddoel wel halen? In het hotel in Lokpa, de eerste stop in de 'lower Tsum valley', spraken we twee Finse jongens op de terugweg die Mu Gompa niet hadden bereikt: te veel sneeuw. Kniediep en hoger. De dag dat wij door de druilende regen in Pokhara liepen, had het daarboven dus flink gesneeuwd. Wij hadden nog een paar dagen te gaan en het weer was goed dus we hadden hoop dat wij meer geluk zouden hebben. Die Finse jongens vertelden ook over een verraderlijke aardverschuiving, tussen Chumling en Chekampara, waar je op moet passen dat er geen stenen op je hoofd vallen. Opgewekt trokken we verder. Door de aardbeving van 2015 zijn er veel aardverschuivingen in het gebied waar het pad bedolven ligt onder de stenen en daaroverheen een nieuw pad is gecreëerd, dat soms nog smal is. En die ene verraderlijke was ook nog redelijk actief: af en toe rolden er nog stenen naar beneden. Gelukkig viel dat mee toen wij passeerden maar naar beneden glijden was ook een risico. Eenmaal in de 'upper Tsum Valley' liepen we door een breed dal vol weilanden met koeien en talrijke 'chortens', vereenvoudigde heilige stupa's waar je met de klok mee omheen loopt. Het dal loopt licht omhoog tot de tweelingplaatsjes Nile en Chule, de laatste plaatsjes voor ons einddoel. We sliepen in Nile bij een homestay van een lieve vrouw met een schattig brutaal jochie. 's Middags begon het te sneeuwen en dat is de hele nacht doorgegaan zodat we de volgende dag wakker werden in een witte wereld. Gelukkig was de sneeuw niet kniediep maar enkeldiep dus we konden op weg naar het klooster Mu Gompa. In twee uur liepen we er, zonder rugzakken, naartoe en groetten er de monniken die het klooster vol Buddha's lieten zien. Zaterdag 17 maart: einddoel bereikt! 

En dan weer terug natuurlijk. We liepen grotendeels dezelfde weg maar kozen andere plaatsen om te overnachten, hoewel dat in een geval niet ging. Maar daar, in Chekampara, was het meteen een ware reünie met twee stellen die we op de heenweg hadden ontmoet: de Nederlandse Marian en Jules en de Amerikaanse Sid en Gail. Sid en Gail hadden we in Lokpa ontmoet en in Chumling zaten we ook in hetzelfde hotel. We hadden goede gesprekken over reizen, woonerven, bedreigde talen, Trump en Wilders. De ochtend van 16 maart zagen we op BBC World dat Wilders gelukkig niet de grootste was geworden. De weg terug verliep voorspoedig hoewel ik bij een plaspauze bij een brug, anderhalf uur voor Ripchet, mijn geldbuidel met al mijn pasjes en behoorlijk wat geld liet liggen, waar ik in Ripchet pas achterkwam... Met Ram het hele stuk naar beneden gelopen en hoera, hij lag er nog! Door die vertraging  sliepen we die nacht toch in het enige hotel in Ripchet dat eigenlijk dicht was vanwege verbouwingen. Door de regen 's middags was het er een blubberige bedoening. De dagen erna ging het snel. We besloten dat we eerder terug konden zijn dan gepland, dan hadden we wat meer tijd om voor Kathmandu ook nog twee andere plaatsen te bezoeken. Maar die laatste dagen besef je ook dat je in een erg prettig ritme zit: vroeg op, ontbijten en op weg met een duidelijk doel, een paar uur flinke lichaamsbeweging en dan ergens in de middag prettig uitgeput aankomen, waardoor het lekker uitrusten is, kletsen, lezen, tekenen; dan een avondmaaltijd en dan naar bed. En geen WiFi! Dus geen altijd beschikbare informatiestroom, alleen de basisbenodigdheden. Prettig overzichtelijk. Dat, en de prachtige omgeving, maakten deze aparte reis binnen onze reis zeer geslaagd. 

English translation

A trek up the Tsum Valley 

We left part of our luggage behind in ABC guesthouse in Soti Kola. With a much lighter backpack we headed off, into the mountains. Our goal: the Mu Gompa monastery at 3700 meters in the Tsum Valley, against the border with Tibetan China. Means of transport: a seven days walk. In Pokhara we had arranged a guide through a Nepali travel company from Kathmandu. His name was Ram and he guided us with knowledge, mirth and the right distance through this part of the Himalayas. Tsum Valley is part of the Manaslu Conservation Area but on the map branches off to the right where the Manaslu Circuit trek goes left. The journey forth and back to Tsum Valley could be done in two weeks, would not be very high in altitude and Peter Gijs had not yet done this trek, hence our choice. As the name says, you walk through a valley located which nature and culture is somewhat different from what you see before arriving in the valley. More Tibetan than Nepali. But before getting in the valley, you must first deliver some physical effort: narrow trails mainly going up and down, some a lot steeper than the other. Sometimes with improvised stairs, often just loose rocks, sometimes gritty, sometimes muddy. Along deep cliffs, dense forests, riverbeds and beautiful rhododendrons. And if you think that you have reached the highest point, another steep bit appears just around the bend. Good for our leg and buttock muscles, we say. To make things a little bit more difficult, there are the mule trains. Especially in the first and the last days we often ended up in the morning or afternoon shifts of this Himalaya transport system: herds of about 10 mules accompanied by a whistling boy with a stick which carry about everything into the mountains. Over a narrow path which also gets substantially fertilised with light brown mule shit. 

Well, so you walk through the mountains, avoiding mules and saying "Namaste" to everyone passing. But would we reach our goal? At the hotel in Lokpa, the first stop in the Lower Tsum Valley, we talked to two Finnish guys heading down who had not reached Mu Gompa: too much snow. Knee deep and higher. The day we walked through rainy Pokhara, it had snowed heavily up in the mountains. We still had a few days to go and the weather was good so we had hope that we would have more luck. The Fins also told about a treacherous landslide, between Chumling and Chekampara, where you must watch out for falling rocks. Upbeat we headed further. Due to the 2015 earthquake there are many landslides in the area, burying the path with stones across which a new path is created, that sometimes is narrow. And the treacherous landslide the Fins spoke about was also fairly active: occasionally still stones fall down. Luckily that did not happen when we passed but sliding down into the river far below was also a risk. Once in the Upper Tsum Valley, we walked through a broad valley with meadows with cows and numerous 'chortens', simplified stupas made of rocks which you have to pass clockwise. The valley slowly gains altitude up to the twin villages of Nile and Chule, the last settlements before our goal. We slept in Nile at a homestay run by a sweet woman with a cute but loud little son. In the afternoon it began to snow and that continued all night, so the next day we woke up in a white world. Luckily the snow was not knee deep but only ankle deep so we could walk up to Mu Gompa monastery. We walked there in two hours, without backpacks, and greeted the monks who showed us their monastery full of Buddhas. Saturday March 17: goal reached! 

And then back of course. We largely walked the same tracks but chose other places to stay, though that was not possible in one case. But there, in Chekampara, it was immediately a reunion with two couples we met on the way up: Dutch Marian and Jules and the American Sid and Gail. Sid and Gail we had met in Lokpa and Chumling where we stayed in the same hotel. We had good talks about traveling, the Dutch concept of 'woonerven' (residential areas where traffic can only go at pedestrian speed), endangered languages, Trump and Wilders. The morning of March 16, we saw on BBC World that Wilders had not become the largest party in the Dutch elections the day before. The way further down went well, although at a sanitary break at a bridge, one and a half hour before the settlement of Ripchet, I left my purse with all my bank cards and quite some money, which I only found out in Ripchet... So back down again with Ram to the bridge, and hurray, it was still there! Because of that delay we slept that night in the only hotel in Ripchet that actually was closed for renovations. The rain that afternoon created a muddy mess. The following days went fast. We decided that we could get back earlier than planned, to spend some more time in two other places before getting to Kathmandu. But only those last days you realize that trekking provides you a very nice rhythm: get up early, have breakfast, head off on the trail with a clear destination, a few hours of considerable exercise and then somewhere in the afternoon to arrive pleasantly exhausted, making it nice to rest, chat, read and draw, then a dinner and then to bed. And no WiFi and the always available information that offers access to: only the basic needs. Pleasant and clear. That, and the beautiful surroundings, made this trip within our big trip very successful.