Twee atoombommen en een drijvende schrijn

De winter bleek mild in Nagasaki. De zon scheen barmhartig over het vredespark waar de palmbomen voor een zuidelijke sfeer zorgen. We dronken koffie op een bankje buiten een hip klein koffietentje en overdachten wat we net gezien hadden. Op de plek waar op 9 augustus 1945 de tweede atoombom viel, staat nu een museum over die gebeurtenis en van de tentoonstelling word je wel even stil. De effecten en gevolgen voor de stad, de bewoners, de gebouwen en de natuur van zo’n nucleaire bom krijgen uitgebreide aandacht en de manier waarop de Japanners deze verwoesting verwerkt hebben en hoe Nagasaki aan een wereld zonder kernwapens werkt, volgen daarna. Dat er een enorme wapenwedloop volgde na de Tweede Wereldoorlog stemt dan natuurlijk somber. Het was de tweede atoombom tijdens onze eerste dagen in Japan, want we waren ook al in Hiroshima geweest, waar de Amerikanen de eerste bom dropten op 6 augustus 1945. Daar was het museum dicht voor renovatie maar konden we wel door het vredespark lopen en het indrukwekkende monument bezoeken. En ook boven dit vredespark scheen die koude winterdag de zon. 

Gelukkig hebben Hiroshima en Nagasaki veel meer te bieden dan alleen de herinnering aan de atoombom. Beide zijn aangename steden waar we op een prettige manier konden kennismaken met de Japanse samenleving. En die is vooral tot in de puntjes geregeld. Treinen rijden stipt op tijd. De straten zijn brandschoon. Iedereen houdt zich aan de regels en overal staan medewerkers klaar om je te helpen. We kunnen ons redelijk redden met Engels en de paar geleerde Japanse uitdrukkingen - ‘konichiwa’, ‘arrigato’ - doen de rest. En dan kwamen we in Nagasaki ook nog Nederlands tegen. Dat zit zo: tijdens de 265 jaar dat Japan in de Edo-periode (het Tokugawa-shogunaat 1603-1867), afgesloten was van de buitenwereld, was Nederland het enige land waarmee handel werd gedreven. Dat gebeurde via een klein kunstmatig waaiervormig eiland voor de kust van Nagasaki, Dejima.Hier woonden de Nederlanders en kwam culturele uitwisseling tot stand. Dejima is nu een openluchtmuseum en ligt inmiddels ingeklemd in de rest van het centrum van Nagasaki dat net als Nederlandse steden grachten kent met mooie stenen bruggen. Na ons bezoek aan Dejima aten we okonomiyaki, een soort gevulde eierpannenkoeken van een bakplaat. In Hiroshima hadden we al ramen en sushi gegeten, dus de kennismaking met de Japanse eetcultuur was ook al goed op weg. 

We arriveerden in Nagasaki vanuit Fukuoka, een drukke stad waar we een nacht hebben geslapen en het museum voor Aziatische kunst bezochten. Het regende die dag en we schuilden in een mooie theesalon waar we echte groene thee dronken. Een strenge, geconcentreerde man schonk de thee volgens een strak ritueel voor ons in. Zo’n theeceremonie zou niet misstaan op de werelderfgoedlijst van Unesco, waar de plek die we voor Fukuoka bezochten sowieso op staat: de drijvende tempelschrijn van Miyajima. Deze roodgekleurde tempelpoort drijft natuurlijk niet echt, maar staat voor de kust van het heuvelachtige eiland Miyajima bij hoogtij zodanig in zee dat het lijkt of hij drijft. Een bijzondere, instagramwaardige plek dus en de Japanse dagtoeristen namen dan ook gretig foto’s en selfies. En wij natuurlijk ook. Maar we waren ook actief: de wandeling door de bossen van het eiland naar de top was een pittige klim die bovengekomen werd beloond met prachtige uitzichten over de baai van Hiroshima. En gelukkig zijn we geen giftige adders tegengekomen. 

En zo hebben we in onze eerste week Japan al veel kilometers afgelegd en veel gezien. Vanaf het vliegveld van Tokyo meteen in de trein naar Hiroshima, na twee nachten door naar Miyajima en toen via een nacht in Fukuoka naar Nagasaki. De Japan Rail Pass hebben we er al uit.